Berriak
Hezkuntza digitalari buruzko bi saio berri antolatu ditugu, bi gai konkretuen inguruan: Sare sozialak eta osasun mentala, eta Ziberjazarpena.
Otsailaren 2an eta otsailaren 23an Sanduzelaiko Civivoxean burutuko dira, arratsaldeko 17:30ean.
Sare sozialak eta osasun mentala: Sare sozialen erabilera eta bertan ikusten duguna gure osasun mentalean izan ditzakeen ondorioak ikusiko ditugu: autoestima jeitsiera, ansietatea, depresioa, elikadura nahasteak… Sare sozialen negozio eredua ikertuko dugu, haien algoritmoak eta horiek dituzten ondorioak landuko ditugu: polarizazioa, desinformazioa, adikzioa eta edertasun kanonak. Gehiegizko erabilera eta adikzioa nola detektatu ditzakegun ikusiko dugu, eta laguntza eskatzeko irizpideak eskeiniko dira.
Ziberjazarpena: Bortizkeria digitala, mota desberdinak eta ezaugarriak. Ziberjazarpenean noiz bihurtzen den, nola eta zergatik ematen den, biktimentzako ondorio psikologikoak eta erasotzaileentzako ondorio penalak. Aurre egiteko eta prebentzioa lantzeko irizpideak.
Izena eman ondoko inprimakian: https://labur.eus/hezkuntzadigitala2
Urtero bezala Sortzenek Euskal Eskola Publiko berriaren aldeko elkarteak ” Euskara Antzokira” ekimena antolatu du maiatzaren 20an, arratsaldeko 17:00etan Antsoainen.
Sortzenek lehentasunez lantzen duen ardatza dugu euskara. Gure eguneroko jardunean euskaren normalizazioaren bidean lanean dihardugu, euskalgintzarekin, eta euskal hezkuntzagintzan lanean ari diren eragileekin elkarlanean.
Euskarari hauspoa ematea helburu duten ekimen ezberdinak lantzen ditugu ikasturtean zehar eta “Euskara Antzokira” garrantzi berezia dauka guretzat. Ikastetxeekin elkarlanean antolatzen dugun ekimena baita.
“Euskara Antzokira” ekimenaren oinarria euskara esparru akademikotik urrundu eta aisialdian gure hizkuntzaz gozatzea da. Horretarako, Ezkaba, San Frantzisko, Irain, Eunate, Amaiur, eta Bernart Etxepare eskolek hainbat ikuskizun prestatu dituzte eta Antsoaingo antzokiko eszenatokian aurkeztuko dizkigute.
Denetarik egonen da: antzerkiak, bertsoak, dantzak eta kantak, eta dena EUSKARAZ.. Sarrerak Antsoaingo udalaren web orrian aurkituko dituzue, maiatzaren 9tik aurrera: https://es.patronbase.com/_AnsoainEu/Productions . Ikasturte bukaeran, hizkuntza eta artea uztartuz, eskolen arteko batze moduko bat ospatzea dugu xede. Berriz ere, elkarlanean aritu eta gure komunitatea elkartu nahi dugu.
Emanaldia bukatzerakoa, 18:30ak inguru, SORTZEN TONBOLA burutuko dugu Antsoaingo plazan (Ezkaba eskolako patioan eguraldi txarra egiten badu), bertan salduko dira tiketak goiz guztian zehar. Gure laguntzaileai esker, opari pila ditugu: bazkariak, eskalada saioak, diskak, kamixetak, liburuak… ez galdu aukera eta gerturatu zaitez!
Esker bereziak gure laguntzaileei, haiek gabe ezinezkoa izango zen:
- AEK
- Bihatz
- Elhuyar
- Errigora
- Herriko Taberna
- IKA
- Irrisarriland
- Karrikiri
- Laba
- Salting
- Sorioneku
Animatu eta parte hartu!!
Familiek salatu dute 2022ko azaroan Nafarroako Hezkuntza Departamentuari D eredua eskatuz egindako instantziek ez dutela erantzunik jaso.
Behatokia eta Sortzen Udalarekin harremanetan jarriko dira, ikastetxe ondoko lokal hutsak Hezkuntza Departamentuaren esku jar ditzan eskatzeko.
Haurrek Nafarroako berezko hizkuntza den euskara ikasteko duten oinarrizko eskubidea aldarrikatu dute, gizarte justuago eta berdinzale baten alde.
2023ko martxoaren 9a
Gaur Leringo hainbat familia elkartu gara Udaletxe plazan, herriko haurrek eskola publikoan euskaraz ikasteko eskubidearen aldeko elkarretaratzean. Iazko azaroan egin genuen bezala, gaur goizean Hezkuntza Departamentuari Leringo Doña Blanca de Navarra eskola publikoan euskarazko D ereduko lerroa irekitzea eskatzeko Leringo haurren familiek instantziak erregistratu nahi izan dituzte eskolan, baina honetan ez dituzte eskaerak jaso nahi izan. Ondorioz, zuzenean Hezkuntza Departamentuan erregistratuko dira berriz. Azaroan egin ziren eskariak eta gaur aurrematrikulazio epearen barruan egin nahi zirenak kontuan hartuz, jada herriko 19 familiek eta horietako 25 haurrek egin dute D ereduaren aldeko eskaria.
2022ko azaroan, euskarazko irakaskuntza eskatzen zutenek legeak markatutako gutxiengo eskari kopurua aise gainditu arren, martxoaren 7an ireki zen aurrematrikulazio epean, gurasoei ez zaie eman Doña Blanca de Navarra ikastetxean D eredua hautatu nahi dutela adierazteko aukerarik. Are gehiago, gaur gaurkoz ez dute azaroan sartutako instantzien erantzunik izan, eta Sortzen guraso elkarteak Eskola Kontseiluan eskatutako azalpenen bidez jakin izan dute 2023-2024 ikasturterako Hezkuntza Departamentuak ez duela asmorik D ereduaren irekieraren alde ezer egiteko. Izan ere, Eskola Kontseiluan Hezkuntzako Zuzendari Nagusiak egindako adierazpenen arabera, oraingoan ikastetxean espazio falta dagoela baino ez da argudiatu, eta familiei ez diete dagozkien txosten teknikorik helarazi ez eta irtenbideak aztertzeko inongo asmorik azaldu.
Egoera honen aurrean, Hizkuntz Eskubideen Behatokia eta Sortzen Guraso Elkartea Udalarekin harremanetan jarriko dira, D eredua ez irekitzeko arazoa espazio faltan izango balitz, Udalak hutsik dituen ikastetxe ondoko eraikin eta lokalak Hezkuntza Departamentuaren esku jar ditzan eskatzeko.
1986ko “Euskararen Legeak” ezarritako eremu “misto” eta “ez-euskaldunetako” herrietan horrelako egoerak urtero errepikatzen hasi diren heinean, dei egiten diegu Nafarroako Gobernuko arduradunei euskarazko irakaskuntza bultzatzen hasi daitezen eta dauden oztopoak ezabatzeko beharrezko bitarteko guztiak martxan jar ditzaten. Izan ere, aipatu legeak berak zehazten du, 25. artikuluan, ikastetxe publikoetan «eskariaren araberako irakaskuntza euskaraz emateko lerroak» sortuko direla, eta euskaraz irakatsiko zaiela «hala eskatzen duten ikasle guztiei, eskolatzearen amaieran hizkuntza horren ezagutza-maila nahikoa lor dezaten».
Mendigorrian eta Larragan euskararen haziak landatzea lortu den bezala, Lerinen zein Nafarroako gainerako herri guztietan haurrek hezkuntza publikoan Nafarroako berezko hizkuntza den euskara ikasteko duten oinarrizko eskubidea aldarrikatu nahi dugu, gizarte justuago eta berdinzale baten alde.
Urtero bezala, Sortzenek bere mezua helarazi nahi dio Nafar jendarteari eta haurrak eskolatze adinean dituzten familia guztiei. Aurrematrikulazio garaia iritsi da, baina, berotu ditugu motorrak dagoeneko eta aurre lana egina dugu. Izan ere, Nafarroako euskalgintza eta Hezkuntza komunitatea elkarlanean “Zerotik aurrera aukeratu EUSKARA” kanpaina burutu dugu aurreko asteetan. Euskararen aldeko esaldi ugari zabaldu ditugu lau haizetara, euskarak batzen gaituela irudikatuz eta euskara erdigunera ekartzeko asmoz.
Nafarroako familiek martxoaren 6tik 17ra izango dugu gure seme-alaben etorkizuna erabakitzeko garaia. Urtero azpimarratzen dugu ideia hau, baina, oso garrantzitsua da familiok garai honetan hartu behar dugun erabakia, hizkuntzaren hautua ez delako ahuntzaren gauerdiko eztula.
Nafarroa Garaiko herritarrok ez dauzkagu hizkuntza eskubideak bermatuta gure lurralde osoan. Gure seme-alaben hizkuntza eta hezkuntza eskubideak urratuak dira Nafarroako lurralde zabalean. Gure hezkuntza sistemak ez du aukera berdintasuna bermatzen eta adibide ugari jarri genitzake, Iruñeako Udalak euskarari ez dio ia tokirik utzi nahi, % 12an murriztu dute murgiltze eredua, euskara zokoratzeko enegarren ahaleginean. Ezin aipatu gabe utzi Mañeru zonalde mistoan sartzeko eskaerari legebiltzarrak emandako erantzuna. Mañeruko herriaren gehiengoak hitz egin duen arren, ez omen da nahikoa eremu mistoan sartu eta euskarari arnasa emateko. Berriz ere, ateak itxi zaizkio euskarari. Euskararen legeak dioena ere ez da betetzen, Instituzio publikoen lana da euskara zokoratzea? Hau al da euskararen berreskurapena eta garapena babestea?
Sortzenen oso argi daukagu orain arte bezala hezkuntza komunitateak eta euskalgintzak elkarlanean jarraitu behar dugula eta herri bultzadaz lortuko dugula euskaraz bizi eta ikasteko eskubideak bermatzea. Hezkuntza komunitatearekin batera erakunde publikoek ere euskararen aldeko bultzada eta apustua egiten badute askoz ere urrunago iritsiko gara. Horregatik, gaur oraindik ere ozen esan behar dugu, euskarak ofizialtasuna behar duela bere lurralde osoan Nafar guztien hizkuntza eskubideak aitortuak izan daitezen.
Sortzen elkarteak, ikasle euskaldun eleaniztunak heziko dituen eskolaren aldeko apustua egiten du. Euskaldunduko duen eredu bakar baten aldeko apustua, hain zuzen ere. Horrek, murgiltze ereduaren ezarpenerako plangintza integrala eskatzen du. Bidea egiten hasiak gara, baina oraindik, lan handia daukagu. Hizkuntza politika aktiboak indarrean jartzea beharrezkoa da, egoera gutxituan dagoen euskarari bultzada emateko.
Amaitzeko, eta aurre matrikula egiteko sasoia iritsi den honetan, euskararen aldeko hautua egin eta indartzen jarraitzeko deia egiten diegu haurrak eskolatze adinean dituzten familia guztiei. Sasiz betetako bidea da daukaguna, ezin baitugu D eredua hautatu gure lurralde osoan. Hala ere, ilusioz eta gogotsu begiratzen diogu etorkizunari. Euskarak aurrera egin dezan, aukerarik onena D eredua.
Guk euskaraz zuk zergatik Ez!
Nafarroako Hezkuntza Departamentuak Aurrematrikulazio epea martxoaren 6tik 17ra izango dela jakinarazi berri du. Eta, urtero bezala, iritsi da aurten ere belaunaldi berriei begira erabaki garrantzitsuak hartzeko garaia, izan ere, Aurrematrikulazio garaia familiek haurrentzako nolako etorkizuna nahi duten erabakitzeko unea da. Eta zalantzarik gabe, hizkuntzaren hautuak berebiziko garrantzia hartzen du erabaki horretan.
Oraindik ere, Nafarroako herritarroi hizkuntza eskubide ezberdinak aitortzen zaizkigu bizi garen tokiaren arabera. Hizkuntza eskubideen urraketak ez dauka etenik gure lurralde zabalean. Hortxe daukagu, Mañeru zonalde mistoan sartzeko eskaeraren inguruan legebiltzarrean hartutako erabakia, herritarren gehiengoaren nahiari muzin egin diote, eta gainera, Lehen hezkuntzako haur gehienen familiek euskaraz ikasteko hautua egin dute, %64 D ereduan eta % 36 A ereduan, ez du inork gaztelera hutsezko hauturik egin. Erabaki horrek, berriz ere atea itxi dio euskarari Mañerun eta agerian jarri du zonifikazioak ez daukala inongo oinarri soziolinguistikorik eta euskarak ofizialtasuna behar duela bere lurralde osoan.
Azken urteotan, euskalgintza eta hezkuntza komunitatea elkarlanean ari gara Nafarroan euskarak bere tokia izan dezan. Aurten ere, Nafarroako Euskalgintza osatzen dugun hainbat eragile euskararen alde dei bateratu bat egiteko elkartu gara. Horretarako “Zerotik aurrera aukeratu EUSKARA!” kanpaina burutuko dugu hurrengo asteetan zehar. Bi asteetan zehar sare sozialetan irudi ezberdinak igoko dira egunero, eragile bakoitzak proposatutako D ereduaren aldeko esaldiekin. Irudi guztiek mosaiko moduko bat eratuko dute marrazki bat osatuz, euskalgintzaren batasuna eta euskarak batzen gaituela irudikatuz. Kanpaina honetako irudia haur baten silueta da, euskara txikitatik belarritik sartzen dela eta ahotik ateratzen dela adierazten duenak.
Kanpaina honekin, euskarazko irakaskuntzaren aldeko deia luzatu nahi diegu haurrak eskolatze adinean dituzten familia guztiei. Euskararen aldeko hautuak aberastu egiten gaitu, zalantzarik gabe, eleaniztasunerantz urratsak emateko aukerak zabaltzen baitizkigu. Horrekin batera, Aniztasunari, elkarbizitzari eta etorkizunari ateak irekitzeko hautua da euskara.
Euskararen alde bat egiteko garaia da. Gure herriaren etorkizuna euskaraz eraiki nahi dugu.
Kanpainaren sinatzaileak: Euskalgintzaren Kontseilua, Hizkuntz Eskubideen Behatokia, Sortzen Elkartea, NIZE, HE Gurasoak, LAB, ELA, STEILAS, AEK, IKA, Zonalde Diskriminatutako Gurasoak, Zaldiko Maldiko eta AET.
Gaur, “Udalak nirekin euskaraz” kanpaina aurkeztu nahi dugulako bildu gara LABA espazio honetan. Hemen gaude Iruñeko euskalgintza osatzen dugun kolektiboak (AEK, AET, ELA, Haur Eskoletako Gurasoak, IKA, LAB, Sortzen, STEILAS, Zaldiko Maldiko) eta Hizkuntz Eskubideen Behatokia.
Kanpainaren helburuak:
Iruñean ere hasiera eman zaio Euskaraldiari, eta horri lotuta, euskararen erabileraren inguruko ariketa kolektiboa egiteaz gain, erakutsi nahi dugu administrazioekin dugun harremanetan erabilera hori nola dagoen mugatua. Izan ere, Iruñeko Udalak hizkuntza eskubideen kontra hartutako erabakiak horren adierazgarri ditugu.
Hiriko euskararen ordenantzan bertan, euskara ez da gaztelaniaren pare ezartzen, Udalaren egunerokotasunean euskara bigarren planora zokoratzen dute, ez dira zerbitzuak euskaraz berdintasunean bermatzen, euskarazko berri gutxiago zabaltzen dira, aisia eta kultur eskaintzetan euskarazko aukerarik ia ez dugu, udalaren argitalpen eta euskarrietan ia ez da euskarazko alerik argitaratzen, Udalaren ekitaldi eta jarduera publikoetan euskarari ia ez zaio presentziarik eskaintzen… Horiek guztiak adibideak baino ez dira, eta atzean ez dago euskararekiko jarrera kontua soilik, euskaraz bizi nahi duten herritarrekiko gutxiespena baizik. Hiriaren berezko hizkuntza da euskara, eta, beraz, Udalak euskararen presentzia berdintasunean bermatzeak, gutxitutako hizkuntza sustatzearekin batera, herritarrek euskara eroso erabili ahal izatea ziurtatuko luke.
Oso erraza da egingo dugun ariketa, herritarrei ondokoa eskatuko diegu: Iruñeko Udalaren aldetik azken urtean pairatu edo jaso dituzten hizkuntza eskubideen urraketa guztiak jaso nahi ditugu.
Baina, zertaz ari gara hizkuntza eskubideen urraketa esaten dugunean? Ba adibidez:
- Udaleko telefono batera deitu, eta euskaraz artatzea nahi badugu, beranduago deitzeko erantzun digute edo departamentu horretan gaztelaniaz egin beharko dugula.
- Udalaren ekitaldi batera joan gara ,eta dena edo ia dena gaztelaniaz izan da.
- Udalaren iragarki bakarren bat ikusi dugu euskaraz, beste guztiak gaztelaniaz daude.
- Udalaren jakinarazpen edo gutun bat heldu zaigu, dena gaztelania hutsean.
- Udalaren aisiarako eskaintzan euskarazkoa askoz urriagoa da, edo ikastaro baten apuntatu gara baina esan digute gaztelaniaz baino ez dela egingo.
Horiek guztiak, gaurtik hasi eta urtarrilaren 31 bitarte jasoko ditugu, eta horretarako herritarrek ondoko bideak izango dituzte:
- Emailez: telefonoa@behatokia.eus helbidera helaraztea.
- Whatsapp-ez: 623 363 811 zenbakira.
- 948 14 61 72 telefonora deituz.
- Sare sozialetatik ere jasoko ditugu, Twiterren IruñekoEuskalgintza etiketatuaz edo #UdalakNirekinEuskaraz traola aipatuaz.
Nola ez, dokumentuak, argazkiak… bideratu ahal izango dizkigute herritarrek, eta urraketaren berri ematerakoan ahalik eta daturik zehatzenak ematea eskertuko genuke: noiz izan zen, Iruñeko zein tokitan edo zein telefonotan, etab.
Administrazio publiko zein erakundeetatik ezin da euskararen alde eta euskara errespetatzen dela esan, gero, egunerokotasunean, euskaraz bizi ahal izateko neurrien kontra egin edo hizkuntza eskubideak bermatzeko neurririk hartzen ez bada.
Urtarrilaren 31 arte jasoko ditugun urraketa guztiak Hizkuntz Eskubideen Behatokira ere helaraziko ditugu, txosten berezitu batean Iruñeko Udalean gertatutako egoerak jasota utzi eta Udaleko arduradunei aurkeztu zein Euskal Herriko irakurketaren barne txertatzeko.
Herritarrek administrazio publikoekin euskara erabiltzeko pausua eman dezaten eta ahaldundu daitezen eskatzen diegu, eta pairatzen dituzten egoerak azaleratzen jarraitu beharko dugula adierazi nahi dugu.
Azkenik, dei egiten diegu Iruñeko elkarte zein eragile sozialei, beraiek ere, kanpainan parte hartu, eta Udalari herritarren zein elkarteen hizkuntza eskubideak berdintasunean bermatzea eska diezaioten.